11 May 2021

Voorzitter adviesgroep gebiedsfonds: 'Ik ben niet met achteruitkijkspiegels geboren'

De adviesgroep gebiedsfonds Borger-Odoorn is het bijna eens over de besteding van het geld uit het gebiedsfonds dat de komst van windturbines moet compenseren. Dat zegt Cor Kloen uit Valthermond, die sinds begin dit jaar voorzitter is van de adviesgroep gebiedsfonds in de gemeente.

Het geld uit het gebiedsfonds is bedoeld om de leefbaarheid in de Veenkoloniën te verbeteren en de omgeving mee te laten profiteren. Het Rijk, de provincie, gemeenten en het windpark stoppen er geld in. De adviesgroep gebiedsfonds in Borger-Odoorn en de OmgevingsAdviesRaad (OAR) in Aa en Hunze bepalen de spelregels van de besteding.

'Rechtsgevoel aangetast'

Kloen (68) stapte in het voorzitterschap nadat hij een aantal keren bij voorlichtingsavonden is geweest in 2019. Sinds 1983 woont hij in Valthermond. Op de akkerlanderijen achter zijn huis staan de turbines. "Het is niet mooi", vindt hij. "Het is de keerzijde van de collectieve klimaatdoelen die gehaald moeten worden. Maar de manier waarop het allemaal gegaan is heeft wel ons rechtsgevoel aangetast."

Nu de molens er staan, wil Kloen met de adviesgroep kijken hoe het gebied het beste verbeterd kan worden. "En dat doen we niet vanuit negativiteit. Ik ben niet met achteruitkijkspiegels geboren. We kunnen nu het beste gaan kijken hoe het gebied beter kan worden."

'Hoe vlieg je zoiets aan?'

De aanloop naar de oprichting van de adviesgroep gebiedsfonds in Borger-Odoorn duurde ruim een jaar langer dan de OAR in buurgemeente Aa en Hunze. "Die aanloop is bewust lang, want hoe vlieg je zoiets aan? Het moet haalbaar en logisch zijn. Het is nu goed neergezet en we kunnen snel stappen maken."

De adviesgroep in Borger-Odoorn bestaat uit vertegenwoordigers van alle elf de dorpskernen in de gemeente. "We hebben een aantal dorpskernen samengevoegd. In totaal zitten we met acht mensen om tafel, inclusief ik als voorzitter. We praten in alle openheid met elkaar en iedereen kan zijn inbreng geven."

Het is de bedoeling dat er dit jaar een advies over de spelregels gegeven wordt aan het college van burgemeester en wethouders in Borger-Odoorn. "We hebben de voorwaarden van de spelregels bijna rond. We hopen dat het voor de zomer nog naar de gemeenteraad kan", zegt Kloen. Die kan dan de definitieve spelregels vaststellen. Hierna kan het gebiedsfonds opgestart worden. "Hoe dat eruit komt te zien, daar moeten we het nog over hebben. Bijvoorbeeld in de vorm van een stichting."

Aa en Hunze

In Aa en Hunze is sinds twee jaar een soortgelijke adviesgroep aan de slag met het maken van afspraken over onder meer de verdeling van het gebiedsfonds. Die zogeheten OmgevingsAdviesRaad (OAR) bestaat uit verenigingen van dorpsbelangen (Gieterveen, Nieuwediep, Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond) en deelnemers vanuit een Bewonersplatform en stichting WindNee.

Het overleg met de directie van het windpark klapte daar in februari. Volgens directeur Wim Wolters 'is het door de onwrikbare houding van enkelen niet meer nodig om tot goede afspraken te komen'. De adviesraad is van mening dat het windpark te veel bemoeienis wil met de besteding van het geld. Gedeputeerde Tjisse Stelpstra benadrukte destijds dat het gebied zelf gaat over de besteding van het geld.

Burenregeling is heikel punt

Het heikele punt zit hem voornamelijk in de burenregeling die de OAR in Aa en Hunze in het leven wil roepen. Dit betekent een directe compensatie voor omwonenden van de windmolens. Deze compensatie is afhankelijk van de afstand van de woning tot aan de windmolen. Het geld dat de overheden in het gebiedsfonds stoppen, mag vanwege regelgeving niet de provinciegrens over. De OAR wil hiervoor het aandeel van het windpark gebruiken.

Het windpark wil liever dat het geld aan projecten besteed wordt, in plaats van individueel. Het windpark denkt dat hiermee de ontstane tegenstellingen in het gebied, die juist ontstaan zijn door de komst van de windturbines, versterkt worden. Omdat het nog onduidelijk is waar de grens ligt wie wel en geen compensatie krijgt, kunnen er volgens het windpark strubbelingen ontstaan.

Het bespreken van deze 'heikele' burenregeling is in de adviesgroep in Borger-Odoorn nog niet aan de orde geweest. "Wij focussen ons nu eerst puur en alleen op het gebiedsfonds", legt Kloen uit. "En zodra dat besproken is, gaan we het eens over de burenregeling hebben. Dat zou dan wel een dingetje kunnen worden." Kloen zegt dat het overleg tussen het windpark en de adviesgroep gebiedsfonds prima verloopt tot dusver.

'Hoe ga je dat verdelen?'

Volgens de voorzitter hoeft het in Borger-Odoorn niet per se zoals in Aa en Hunze. "Ik ben persoonlijk meer voor een collectieve besteding, dan individueel. Hoe ga je dat immers verdelen? Maar daar ga ik niet over. Dat moeten we met de dorpen beslissen. Het lijkt me dan bijvoorbeeld dat Aa en Hunze Stadskanaal voor haar rekening neemt. En Borger-Odoorn de inwoners van Musselkanaal."

Maar wat als bijvoorbeeld de OAR wel voor de burenregeling kiest, maar de adviesgroep in Borger-Odoorn niet? Dan zou het mogelijk kunnen zijn dat de inwoners van Aa en Hunze (en Stadskanaal) per inwoner een bedrag krijgen ten opzichte van de dichtstbijzijnde windmolen, maar de inwoners van Borger-Odoorn (en Musselkanaal) niet. "So be it", zegt Kloen daarover. "Dat is niet het probleem van de adviesgroep gebiedsfonds."

Het gebiedsfonds is bedoeld om de leefbaarheid in het gebied van het windmolenpark te verbeteren en de omgeving mee te laten profiteren. De verdeling van het geld dat erin wordt gestopt:

- Provincie Drenthe: 1,75 miljoen euro (tien jaar)
- Het Rijk: 2,1 miljoen euro (tien jaar)
- Gemeente Borger-Odoorn: 565.500 euro (tien jaar)
- Gemeente Aa en Hunze: 312.000 euro (tien jaar)
- Windpark De Drentse Monden en Oostermoer: 300.000 euro per jaar (vijftien jaar, gebaseerd op vijftig cent per Megawatt uur van elke turbine)